Kapownik - Piotr Sinda

Ta strona jest tylko do odczytu. Możesz wyświetlić źródła tej strony ale nie możesz ich zmienić.
====== Darktable ======

===== Eksport =====
  * file format: **JPEG(8-bit)** i nie ma sensu oddawać do fotolabu innych plików bo fotolab i tak zmieni je na ten format, a zrobią to automatycznie czyli bez kontroli
  * quality: **98**
  * chroma subsampling: **auto**
  * Na potrzeby tworzenia filmu full HD w stylu pokazu slajdów skalujemy do wysokości w pikselach: 0 x **1080**. Jeżeli w pokazie wykorzystujemy efekt lekkiego zoom'u lub oddalenia możemy zwiększyć rozdzielczość o 10%. 
  * Na potrzeby tworzenia filmu 4K w stylu pokazu slajdów skalujemy do wysokości w pikselach: 0 x **2160**. Jeżeli w pokazie wykorzystujemy efekt lekkiego zoom'u lub oddalenia możemy zwiększyć rozdzielczość o 10%.
  * allow upscaling: **no**
  * high quality resampling: **Yes**
  * profile: **sRGB (web-safe)**
  * intent: **image settings**
  * style: możemy odszukać swój model aparatu ale ja ustawiam **none**

=== Kiedy warto używać styli aparatu? ===

  * Jeśli chcesz uzyskać gotowy wygląd prosto z aparatu, np. odwzorowanie kolorów i kontrastu jak w plikach JPG generowanych przez aparat.
  * Jeśli nie chcesz ręcznie korygować podstawowych parametrów, jak balans bieli, ekspozycja, kontrast – styl aparatu zrobi to za Ciebie.
  * Gdy eksportujesz wiele zdjęć naraz i nie masz czasu na indywidualną edycję.

=== Kiedy lepiej wyłączyć style (ustawić „None”)? ===

  * Gdy chcesz maksymalnie zachować szczegóły w pliku JPG – styl aparatu może stosować kontrastowe krzywe tonalne, które ograniczają ilość dostępnych informacji w jasnych i ciemnych partiach obrazu.
  * Jeśli planujesz pełną edycję zdjęcia – zaczynasz od surowego obrazu i dopasowujesz wygląd ręcznie.
  * Gdy zauważysz, że styl zbyt agresywnie ingeruje w szczegóły lub kolory, przez co obraz traci naturalność.

===== Selekcja i przygotowanie zdjęć do publikacji =====
  * Pliki **(RAW/ORF)** umieszczone katalogach w formacie **YYYY-MM-DD-Miejsce**. Przy czym zamiast nazwy miejsca możemy podać nazwę wydarzenia.
  * Po zaimportowaniu kolekcji wszystkie zdjęcia mają domyślnie jedną gwiazdkę.
  * Po zaznaczeniu pierwszego zdjęcia przełączamy na pełny ekran przez **Alt+W**.
  * W lewym górnym roku dokonujemy oceny.
  * Dla zdjęcia, które nam się nie podoba wybieramy kursorem symbol **x** lub literę **r** (odrzuć).
  * Między zdjęciami przechodzimy kursorami w prawo lub w lewo. Pozostałe dostępne skróty są pod literą **h**. Można wyświetlić na stałe przez **Alt+h**. Dla wyjaśnienia: przesunięcie to **Shift** 
  * Dla zdjęcia, które nam się podoba i nie musimy dokonywać żadnych zmian w jego wyglądzie pozostawiamy **jedną gwiazdkę**.
  * Dla zdjęcia, które nam się podoba ale wymaga pewnej korekty dajemy **dwie gwiazdki** lub cyfrą **2**.
  * Po ocenie filtrujemy zdjęcia do edycji czyli z dwiema gwiazdkami.
  * Każdemu zdjęciu po dokonaniu edycji, przekadrowaniu itd. odejmujemy gwiazdkę. 

===== Edycja zdjęć =====

O ile mamy doświadczenie to opcji **balans bieli** nie ruszamy. Zamiast tego używamy **kalibracja koloru**. Jeżeli chcemy korzystać z ustawienia **balansu bieli** aparatu lub dokonać niewielkich korekt to wtedy wyłączamy **kalibrację koloru** i modyfikujemy ustawienia **balansu bieli**.
===== Moduły =====
Zdjęcie jest przetwarzane przez moduły zaczynając od dolnego modułu do górnego. W taki też sposób powinniśmy zmieniać ustawienia parametrów poszczególnych modułów.
  - white balance (balans bieli)
  - lens correnction (korekcja obiektywu) itd.

===== Których modułów używamy =====
  * **white balance** - (modyfikujemy tylko wtedy gdy nie modyfikujemy parametrów modułu **color calibration**, jeżeli chcemy modyfikować parametry tego modułu to musimy wyłączyć **color calibration**)
  * **lens correction** - (ważny moduł który eliminuje błędy wprowadzane przez optykę aparatu i nie zawsze musimy go uaktywniać)
  * **retouch** (retusz, usuwanie błędów, stempel itd.)
  * **exposure** - (modyfikujemy wartość poziomu ekspozycji aby uzyskać prawidłowe naświetlenie zdjęcia)
  * **tone equalizer** - (zanim go aktywujemy korzystamy z modułu **filmic rgb**, a tego używamy tylko wtedy gdy nie da rady **filmic rgb**)
  * **crop** - (używany praktycznie zawsze do wyprostowania kadru zdjęcia, wybrania proporcji i zamiany kadru, kompozycji)
  * **color calibration** - (jeszcze nie umiem używać, powinienem używać zamiast white balance)
  * **diffuse or sharpen** - (poprawienie ostrości lub wręcz przeciwnie zmiękczenie, możemy modyfikować również fragmenty zdjęcia, przykładowo twarz, oczy itd.)
  * **contrast equalizer** - (tylko wtedy gdy **diffuse or sharpen** nie da rady lub gdy chcemy zmodyfikować fragmenty, obszary zdjęcia)
  * **filmic rgb** - (ważny moduł, który wyeliminuje prześwietlenia i niedoświetlenia, praktycznie zawsze aktywny, powinniśmy go ustawić po **exposure**)
  * **monochrome** - (jeżeli jest potrzebne, czasami możemy uaktywnić na potrzeby odpowiedniego ustawienia **exposure**, odpowiedniego poziomu naświetlenia dla szarości)

Z powyższych modułów z orf wyciągniemy na prawdę dużo.
==== Balans bieli ====

Moduł **white balance** powinien być pozostawiony jako włączony ale nie powinniśmy zmieniać jego parametrów. Należy użyć modułu **color calibration**. Jeżeli mnogość ustawień kalibracji koloru Cię przytłacza to wyłączasz kalibrację koloru i używasz balans bieli.

Przed ustawieniem balansu bieli dobrze jest ustawić ekspozycję pomimo tego, że moduł jest w dalszej kolejności.


==== Odszumianie (profilowane) ====
**Denoise (profiled)** korzystamy dla zdjęć wykonanych w trudnych warunkach oświetleniowych.

=== Jak poprawnie używać Denoise (profiled) ===

  * Upewnij się, że automatyczne profile szumu są włączone (Darktable pobiera je z bazy danych dla Twojego aparatu).
  * Wybierz odpowiednią metodę – najczęściej **wavelets** daje najlepszy balans między redukcją szumu a zachowaniem szczegółów.
  * Zastosuj go jako pierwszy moduł przed wyostrzaniem – wtedy unikasz wzmacniania szumu przez inne operacje.

=== Kiedy warto używać Denoise (profiled) ===

  * Zdjęcia robione przy wysokim ISO (np. ISO 800 i wyżej) – im wyższe ISO, tym więcej szumu.
  * Fotografie z ciemnych scen – szum często pojawia się w cieniach.
  * Portrety w słabym świetle – redukcja szumu pomaga zachować gładką skórę.
  * Fotografie krajobrazowe z dużą ilością jednolitych powierzchni (np. niebo, woda) – szum może być widoczny w jednolitych kolorach.
==== Korekcja obiektywu ====

Włączamy **lens correction** aby usunąć zniekształcenia wprowadzane przez obiektyw.

=== Kiedy warto używać Lens Correction ===

  * Szerokokątne obiektywy (np. 12mm, 17mm) – często powodują dystorsję beczkową, którą moduł koryguje.
  * Zdjęcia architektury – korekcja pomaga usunąć zakrzywienia linii budynków.
  * Obiektywy zmiennoogniskowe (zoom) – mogą mieć większe aberracje chromatyczne i dystorsję.
  * Zdjęcia robione przy dużych otworach przysłony (np. f/1.8, f/2.8) – korekcja może zmniejszyć winietowanie.

Dla aparatu **Olympus OM-D E-M10 Mark II** i obiektywów **M.Zuiko Digital** w większości przypadków nie trzeba włączać modułu Lens Correction w Darktable, ponieważ:

  * Pliki ORF (RAW) zawierają wbudowane korekcje – aparat automatycznie zapisuje informacje o dystorsji, aberracjach i winietowaniu, które są odczytywane przez Darktable i inne programy do obróbki RAW.
  * Obiektywy M.Zuiko są projektowane pod system Mikro 4/3, a większość z nich ma wbudowaną korekcję optyczną już na poziomie firmware'u aparatu.

Czy są wyjątki, kiedy warto użyć Lens Correction?

  * Jeśli używasz starszych lub manualnych obiektywów bez profili korekcji – np. adaptowanych obiektywów innych marek.
  * Jeśli chcesz ręcznie poprawić dystorsję w specyficznych warunkach – np. w architekturze, gdzie nawet minimalne zakrzywienia linii mogą być problematyczne.
  * Jeśli zauważasz silne aberracje chromatyczne, winietowanie lub inne wady optyczne, które program nie skorygował automatycznie.

==== Retusz ====

Inaczej **retouch**.
  * Do usuwania drobnych niedoskonałości (kurz, plamy, zmarszczki)
  * Szybszy niż eksportowanie do GIMP/Photoshop
==== Ekspozycja ====

Inaczej **exposure**. Ważna opcja powinna być na przemian ustawiana z **balansem bieli**. Jeżeli będziemy korzystać z **krzywej filmowej rgb** to nie musimy się przejmować niedoświetleniem lub prześwietleniem. Przeważnie możemy mieć do czynienia ze zdjęciami, które należy rozjaśnić. W tym przypadku mogą się nam pojawić tzw. przepalenia. Nie przejmujemy się tym. Skupiamy się na tym aby wyciągnąć szczegóły z cieni. Po prawidłowym ustawieniu wstępnie możemy uaktywnić moduł **filmyc rgb**, który praktycznie wstępnie poprawi poziomy. Trzeba pamiętać o tym, że jeżeli cofniemy się do kolejnych modułów po **exposure** to na końcu powinniśmy dopracować parametry **filmic rgb** o ile nam poziomy nie pasują.
==== Korektor tonów ====
Inaczej **tone equalizer**. Możemy łatwo rozjaśnić cienie oraz zmniejszyć intensywność jaśniejszych obszarów. Jeżeli stosujesz **krzywą filmową rgb** to tego modułu powinieneś użyć po ustawieniu w **filmic rgb**. Moduł powinien być użyty tylko do rozjaśnienia lub przyciemnienia wybranych fragmentów zdjęcia, których nie można było uzyskać w krzywej filmowej lub aby uzyskać pożądany efekt.
==== Przycięcie ====
Czyli **crop**. Tego modułu raczej nie trzeba omawiać. Przede wszystkim korekta poziomu horyzontu o ile musi być zachowany. Następnie wybór proporcji boków 4x3 lub inny wymagany. Na koniec wybór kadru.
==== Kalibracja koloru ====
**Color calibration** to bardziej zaawansowana wersja modułu balansu bieli. Jeżeli chcemy go użyć to **white balance** pozostawiamy aktywny ale musimy zresetować jego ustawienia. Jeżeli nie wiesz jak go użyć to wyłącz go i zastosuj **white balance**.

==== Rozpraszanie lub wyostrzanie ====
Czyli **diffuse or sharpen**. Zaleca się, aby nie używać jednocześnie **diffuse or sharpen** oraz **contrast equalizer**, ponieważ oba te moduły wykonują wyostrzanie obrazu, ale w nieco inny sposób. Można je stosować razem, ale trzeba to zrobić z dużą ostrożnością, aby nie przesadzić z efektami wyostrzania i nie wprowadzić nadmiaru artefaktów czy szumów.

Kiedy lepiej wybrać jeden z nich?

  * **diffuse or sharpen** – jeśli zależy ci na bardziej naturalnym wyostrzaniu i poprawieniu szczegółów w całym obrazie.
  * **contrast equalizer** – jeśli chcesz dokładniej kontrolować kontrast i ostrość w specyficznych częściach obrazu, np. w cieniach, średnich tonach lub światłach.

==== Korektor kontrastu ====
**Contrast equalizer** możemy użyć po użyciu **diffuse or sharpen** do precyzyjnego ustawienia kontrastu wybranego szczegółu, fragmentu zdjęcia.

**Najlepsze podejście**
  * Contrast Equalizer - do lekkiego odszumiania i poprawy kontrastu
  * Denoise (profiled) - do skutecznej redukcji szumu

Jeśli zdjęcie ma dużo szumu, najlepszym wyborem będzie Denoise (profiled), a Contrast Equalizer może służyć jako dodatkowe narzędzie do kontroli mikrodetali.

^ Cecha                     ^ Diffuse or Sharpen                                                             ^ Contrast Equalizer                                                       ^
^ Sposób działania          | Symulacja dyfuzji światła, realistyczne wyostrzanie, usuwanie efektu akwareli  | Modyfikacja kontrastu na różnych skalach częstotliwości (mikrokontrast)  |
^ Wyostrzanie szczegółów    | ✔️ Bardzo precyzyjne, naturalne                                                | ✔️ Możliwe, ale mniej precyzyjne                                         |
^ Usuwanie efektu akwareli  | ✔️ Tak                                                                         | ❌ Nie (może wręcz pogorszyć)                                            |
^ Zmiękczanie skóry         | ✔️ Możliwe (poprzez symulację rozpraszania światła)                            | ❌ Trudniejsze do osiągnięcia                                            |
^ Redukcja szumu            | ✔️ Może działać w ograniczonym zakresie                                        | ✔️ Tak, często używane do odszumiania                                    |
^ Łatwość użycia            | ❌ Wymaga więcej testów i dostosowania                                         | ✔️ Szybkie efekty, ale mniejsza kontrola                                 |
==== Wyostrzanie ====
Inaczej sharpen. 

<WRAP center round important 80%>
Lepiej już nie korzystać z tego modułu. Użyć tylko gdy nie umiesz używać przykładowo **diffuse or sharpen** lub **contrast equalizer**. Generalnie nie używać. Pozostaje w opisie jako ciekawostka.
</WRAP>

  * Wstępnie zmieniamy powiększenie zdjęcia. W zależności od przeznaczenia pliku wynikowego wybieramy odpowiednio. Powiększenie 50% dla wydruku. 100% dla publikacji w internecie lub urządzeniach elektronicznych.
  * Powiększenie możemy zmieniać w lewym górnym oknie podglądu.
  * Suwak ''ilość'' ustawiamy na maksymalną wartość (2.000).
  * Suwak ''promień'' ustawiamy na wysoką wartość. Przykładowo powyżej 5.000.
  * Suwakiem ''próg'' zjeżdżamy do najniższej wartości (0.000)
    * Suwaki możemy oczywiście zmieniać myszką. Możemy też używać kursorów. Lewo bądź w prawo o 1. Z klawiszem Shift co 10. Natomiast z klawiszem Ctrl co 0.1. Ta ostatnia opcja przyda się do ustawiania progu bo jest konieczna większa precyzja.
  * Powiększamy obraz i przesuwamy je na jednolity obszar. Przykładem może być niebo. Na powiększonym obszarze widać kaszkę.
  * Podnosimy suwak ''próg'' do momentu likwidacji kaszki Może to być już 0.500. im niższa wartość tym lepiej. Utracimy mniej szczegółów.
  * Przesuwamy nasze powiększenie na obszar z drobnymi detalami. Przykładem mogą być liście drzew, trawa, włosy.
  * Obniżamy ''promień'' aby zmniejszyć obwódki ale zarazem utrzymać by nie stracić detali zdjęcia.
  * Obniżamy ''ilość'' praktycznie do całkowitego wyeliminowanie białych obwódek ale tak sami jak pw przypadku parametru ''promień'' utrzymujemy na tyle wysoki by nie stracić szczegółów.

Jeżeli zdjęcie zawiera niewiele drobnych detali możemy się pokusić o zwiększenie ''progu''.

Czasami lepszy efekt uzyskamy, stosując wyostrzanie w kilku krokach, np. najpierw delikatne wyostrzanie z większym promieniem, a potem bardziej precyzyjne wyostrzanie z mniejszym promieniem.

Uwaga na szumy. Przy niższych wartościach ''próg'', wyostrzenie może również podkreślać szumy, szczególnie w obszarach o niskim kontraście. Jeśli zauważysz zwiększenie szumów, warto wrócić do modułu Odszumianie i delikatnie zredukować szumy przed ponownym zastosowaniem wyostrzania.

Po ustawieniu parametrów, warto przejrzeć efekt wyostrzania na różnych częściach obrazu, nie tylko na jednolitych obszarach i detalach. Czasami wyostrzenie, które wygląda dobrze na liściach czy włosach, może negatywnie wpłynąć na inne fragmenty zdjęcia, takie jak skóra w portretach czy tekstury w tle.

Jeśli wyostrzenie zostało prawidłowo wykonane w Darktable podczas eksportu z ORF do JPG, ponowne wyostrzanie wynikowego JPG nie jest konieczne i może nawet zaszkodzić jakości obrazu. Warto więc zakończyć proces wyostrzania na etapie eksportu z Darktable. Jeśli w zakładce ''global options'' podczas eksportu w Darktable ustawisz maksymalną szerokość na 1080, to Darktable zmniejszy rozdzielczość obrazu do tej wartości podczas eksportu, a wszelkie wyostrzenie zastosowane w edycji będzie dostosowane do tej finalnej rozdzielczości.
==== Krzywa filmowa rgb ====

Jeden z ważniejszych modułów, którego powinniśmy użyć po **exposure**. Po jego użyciu powinny zniknąć ewentualne przepalenia lub niedoświetlenia. Zdjęcie powinno nabrać odpowiednich naturalnych poziomów naświetlenia.

**Filmic rgb** ustawiamy po ustawieniu **exposure**. Po aktywacji powinny zniknąć ewentualne przepalenia lub niedoświetlenia w zależności od ekspozycji zdjęcia.

==== Cienie i światła ====

<WRAP center round important 80%>
Używać tylko gdy **filmic rgb** i **tone equalizer** nie dały pożądanych rezultatów.
</WRAP>


Inaczej **shadows and highligts**. Jeżeli stosujesz **krzywą filmową rgb** to w zasadzie tego modułu nie powinieneś używać ponieważ nieoświetlenia i prześwietlenia możesz wyeliminować właśnie w **filmic rgb**. Użycie dodatkowo tego modułu może wprowadzić nienaturalne efekty, zwłaszcza aureole wokół obiektów (tzw. halo effect), ponieważ działa bardziej agresywnie. Stosuj tylko gdy nie używasz **krzywej filmowej rgb** lub gdy świadomie chcesz osiągnąć jakiś efekt. Ponadto jeżeli **krzywa filmowa rgb** nie radzi sobie np. z prześwietleniem to lepiej użyć **tone equalizer**.
===== Linki =====
  * [[https://www.youtube.com/watch?v=3a-sgnycbL8 | Przygotowanie zdjęć do publikacji w ośmiu krokach]]
  * [[https://www.youtube.com/playlist?list=PLqWJBw18wIWg753eTVjn1Lwgg7kRzEF4P | Playlista Darktable w fotografii podróżniczej]]